Lê Công phủ - ngôi nhà 100 tuổi
Cập nhật ngày 11/07/2012

Dòng họ Lê Công đã có mặt tại trấn Châu Đốc (nay là thị xã thuộc tỉnh An Giang) từ khoảng những năm 1785-1837. Qua nhiều đời tiếp nối khai phá khẩn hoang, họ Lê Công đã có nhiều công lao đáng kể trong việc hiến đất, xây dựng trường học, chợ và nhà thương ở vùng đất Châu Đốc. Ngôi phủ thờ của dòng họ Lê Công nằm trên đường Lê Lợi, mặt quay ra ngã ba sông về hướng Tân Châu. Giá trị của ngôi nhà cổ này không chỉ ở tuổi thọ của công trình mà còn quý hiếm vì nội thất cổ xưa và giá trị tinh thần được bảo tồn.

Ngôi nhà thờ họ Lê Công được khởi công từ năm 1908 và hoàn thành sau bốn năm xây dựng (1912) trong khuôn viên khoảng một mẫu. Bao quanh khu đất là hàng rào song sắt, với hai cổng chính nằm phía trước sân. Nhà có kiến trúc theo kiểu “bánh ếch” (nhà bốn mái, lợp ngói, mái ở giữa cao như chiếc bánh ếch ngày xưa hay gọi, nay thường gọi là “bánh ít”) với ba gian hai chái.

Mặt tiền nhà có ba cửa chính, bao quanh ba khung cửa và vòm cửa được trang trí hoa văn đắp nổi hình hoa lá, cây cỏ rất sắc sảo. Bề ngang cửa chính nhỏ, nhưng cao và vòm cửa cong như lối kiến trúc thời Pháp. Hành lang bao quanh rộng ba mét với những ô cửa mái vòm thông gió có lợp ngói và bên trên là phù điêu trang trí. Nền nhà được bao quanh bằng đá tổ ong.

Bên trong nhà, chính giữa là một bộ bàn ghế cẩn ốc xà cừ, mặt ghế và lưng tựa ốp phiến đá cẩm thạch. Hai bên của bộ bàn ghế đó còn có mấy bộ bàn ghế khác, mỗi bộ có bốn ghế bành bằng gỗ cẩm lai chạm trổ rất tinh xảo, đều cẩn xà cừ và đá cẩm thạch.ba bộ trường kỷ cẩn xà cừ và đá cẩm thạch từ cửa chính bước vào dùng để tiếp khách quan trọng của phủ thờ.

Bên trong sảnh chính là ba gian thờ phụng. Chính giữa là bàn thờ cửu huyền thất tổ họ Lê Công. Ba tủ thờ bằng gỗ cẩm lai có cẩn ốc xà cừ rất đẹp, chạm trổ hết sức công phu hình ảnh tích truyện Tam Quốc Chí của Trung Quốc. Trên cao nhất là bàn thờ Thượng đẳng Đại thần Nguyễn Hữu Cảnh.

Trên trần nhà ở phòng khách treo một loạt sáu cây đèn chùm pha lê sản xuất tại Pháp.
 

Quang cảnh sảnh lớn (phòng khách) trong ngày kỷ niệm Lê Công phủ tròn 100 năm tuổi (1919-2012).

Trước lễ cúng, một đoàn gồm bộ lễ và người đại diện dòng họ đến nhà thờ tổ tiên ở khu mộ gia tộc (cách phủ thờ 3km), rước tổ tiên về phủ để chứng giám. Trong ảnh, múa lân chào mừng, đón đoàn rước tổ trở về Lê Công phủ.

Lễ cúng được thực hiện theo ba hồi tuần tự như nhau. Sau phần nghi thức là phần tuyên sớ nêu ý nghĩa của buổi lễ. Nghi thức tuyên sớ vẫn được gia tộc Lê Công dùng sớ văn bằng Hán tự theo tục lệ từ xưa truyền lại. Kết thúc nghi thức tế lễ, con cháu trong gia đình lần lượt đến lạy các bàn thờ. Trong ảnh, vị chủ lễ tuyên sớ lễ tế gia tiên trong ngày kỷ niệm 100 năm.

100 năm trôi qua, ngôi nhà cổ này chứng kiến biết bao cảnh vật đổi thay, từ trong dòng tộc Lê Công đến xã hội chung quanh... nhưng hậu duệ dòng họ Lê Công vẫn bảo tồn nguyên vẹn giá trị Lê Công phủ, không chỉ là giá trị kiến trúc của ngôi nhà hay nội thất cổ xưa mà cả những truyền thống tốt đẹp của dòng họ, thể hiện qua văn hóa ứng xử với quá khứ trên tinh thần "uống nước, nhớ nguồn".

Xem thêm: Ngôi nhà trăm tuổi ở Châu Đốc

Bạn đang xem bản tin Lê Công phủ - ngôi nhà 100 tuổi
từ Cồng thông tin Sổ tay du lịch và khám phá – baotangtonducthang.com
Theo: Lâm Văn Sơn / TBKTSG Online