Lễ tế Xã Tắc, một nghi thức quan trọng của các vua triều Nguyễn, cầu cho quốc thái dân an, mùa màng bội thu, lần đầu tiên được Chủ tịch Ủy ban Mặt trận tổ quốc tỉnh Thừa Thiên - Huế làm chủ tế.

>>> Đàn Xã Tắc – nét huy hoàng ngày xưa

Đúng 23h đêm 8/3 (tức 16/2 âm lịch), lễ tế được cử hành tại đàn tế Xã Tắc trong kinh thành Huế (phường Thuận Hòa, TP Huế). Sau 4 lần tổ chức, năm nay lễ tế không có lễ rước như những lần tái hiện trước và không còn “vua giả” (diễn viên được thuê đóng vai vua), thay vào đó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận tổ quốc tỉnh Thừa Thiên - Huế làm chủ tế.

Dù khuya nhưng người dân và du khách thập phương vẫn hào hứng kéo đến theo dõi buổi lễ. Bà Thúy Liên (87 tuổi, trú phường Thuận Hòa) cho biết, đã tham gia tất cả buổi lễ tế từ khi được tái hiện, nhưng lần này bà thấy thực sự tôn nghiêm. “Chủ tịch Ủy ban Mặt trận tổ quốc tỉnh hay diễn viên đóng vai vua thì đều làm một nhiệm vụ. Tuy nhiên khi lãnh đạo tỉnh cử hành buổi lễ, chúng tôi toàn tâm toàn ý cầu nguyện bởi đó là đại diện của nhân dân”, bà Liên nói.

Lễ tế năm nay lần đầu tiên Chủ tịch Ủy ban mặt trận tổ quốc tỉnh thay mặt nhân dân làm chủ tế. Ảnh: Nguyễn Đông
Là khách quốc tế được mời tham dự buổi lễ, TS ToshiHiko Shine, giảng viên ĐH Kyoto (Nhật Bản), chia sẻ: “Ở Nhật Bản từng có đàn Xã Tắc nhưng giờ không còn nữa. Đây là dịp rất quý báu tôi được tham dự và tôi sẽ kể cho bạn bè, học sinh về lễ tế Xã Tắc của Việt Nam”.

Người đẫm mồ hôi sau một giờ trong vai trò chủ tế, ông Trần Phùng, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận tổ quốc tỉnh, cho biết để thực hiện các nghi thức ông đã mất một tháng tập luyện. “Đây là đại lễ nên yêu cầu cao về tính tôn nghiêm. Dù đã được các nhà nghiên cứu Huế cùng diễn viên từng đóng vai vua trong các kỳ lễ tế trước uốn nắn từng cử điệu, nhưng tôi phải ý thức về vai trò của mình, không phải để diễn cho mọi người xem mà là thay mặt nhân dân đứng ra cầu nguyện trước trời đất”, ông bộc bạch.

Vị chủ tế này cũng chia sẻ trước khi buổi lễ diễn ra, ông rất căng thẳng bởi lần đầu tiên được giao trọng trách này. Tuy nhiên ông Phùng cũng cho rằng ngày xưa khi lễ tế đàn Xã Tắc do vua là đấng Thiên Tử cử hành. Nay đất nước hòa bình, người dân làm chủ thì cũng cần một người đại diện cho nhân dân làm lễ trước trời đất.

Chứng kiến từ đầu buổi lễ, nhà nghiên cứu Huế Hồ Tấn Phan cho rằng việc tái hiện các lễ tế Xã Tắc và Nam Giao về bản chất đều là người thời nay tổ chức buổi lễ của người thời xưa. Tuy nhiên Nam Giao và Xã Tắc là hai lễ tế liên quan đến sơn hà nên không thể chấp nhận “vua” giả như những lần trước. “Đóng vai trò người chủ tế tại một lễ tế mang tính tâm linh cần đến sự thành tâm. Lễ tế đàn Xã Tắc năm nay phần nào đã làm được điều này”, ông nói.

Nghi lễ được tái hiện gần như nguyên bản này tạo nên sự tôn nghiêm. Ảnh: Nguyễn Đông

Lễ tế đàn Xã Tắc (tế thần đất và thần lúa) là lễ quan trọng thời nhà Nguyễn nhằm tôn vinh nền nông nghiệp, cầu mong đất nước bình yên, mưa thuận gió hòa, đất đai tươi tốt, mùa màng bội thu, nhân dân no ấm. Chủ tế là các vua nhà Nguyễn. Sau khi chế độ phong kiến tan rã, lễ tế Xã Tắc không được tổ chức. Từ Festival năm 2004, tỉnh Thừa Thiên - Huế đã giao Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế phục dựng lễ tế đàn Nam Giao và từ năm 2008 dựng lại lễ tế Xã Tắc.

Trong những lần tổ chức trước, vị chủ tế là diễn viên được thuê đóng vai vua và cử hành tất cả nghi thức. Việc này đã không nhận được sự đồng tình của giới nghiên cứu cũng như người dân Huế bởi khi cử hành các nghi thức, diễn viên quá quan trọng diễn phần nghi thức mà chưa thực sự thành tâm. Mới đây, ban tổ chức quyết định vị chủ tế phải do Chủ tịch Ủy ban Mặt trận tổ quốc tỉnh đại diện cho nhân dân dâng lễ.

Lễ tế Xã Tắc được tổ chức tại Đàn Xã Tắc ngay trong kinh thành.
Dù trời khuya nhưng vẫn đông đủ người dân và du khách đến tham dự.


Trước khi vị chủ tế tiến vào đàn làm lễ không khí đã rất tôn nghiêm.


Đội Nhã nhạc cung đình...


...cùng hơn 300 diễn viên của Nhà hát Nghệ thuật truyền thống cung đình Huế
tham dự đóng các vị trí từ lính gác đến các quan.


Chủ tịch Ủy ban Mặt trận tổ quốc tỉnh Thừa Thiên - Huế, ông Trần Phùng,
làm chủ tế cử hành các nghi thức theo truyền thống trong cung đình.


Chủ tế dâng lễ vật lên bàn thờ.


Trên bàn thờ ở đàn thượng, nhiều lễ vật được dâng lên tế trời đất, thần đất và thần lúa.


Chủ tế đốt đốt chúc văn, ngọc lụa, bài vị trong nghi thức
Lễ Tư chúc bạch soạn của Đàn Xã Tắc.


Các diễn viên đóng vai quan đứng hầu lễ cung kính tôn nghiêm cử hành lễ…


...và cùng chủ tế thành tâm cầu nguyện trước trời đất.
 

Lễ tế kết thúc, các vị tăng ni phật tử cùng lãnh đạo tỉnh và
nhân dân dâng hương trước bàn thờ tại Đàn tế.


Trong khi đó, tại Hoàng thành Huế (cách Đàn tế Xã Tắc chừng một km)
được thắp điện sáng trưng suốt buổi lễ tế.

Hãy chia sẻ hình ảnh du lịch của bạn tại địa chỉ banbientap@baotangtonducthang.com.vn để Ban biên tập baotangtonducthang.com đăng tải lên Cổng thông tin Sổ tay du lịch và khám phá cho đông đảo bạn đọc được tham khảo và chia sẻ những cảm xúc của chính mình.

Bạn đang xem bản tin Tái hiện lễ tế Xã Tắc thời Nguyễn
từ Cồng thông tin Sổ tay du lịch và khám phá – baotangtonducthang.com
Theo: Nguyễn Đông / vnexpress.net
Ảnh: Văn Đông