Phế tích Mỹ Sơn
Cập nhật ngày 10/05/2012

Quần thể kiến trúc tháp Chăm Mỹ Sơn (xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam) nằm gọn trong một thung lũng hẹp, đồi núi bao quanh, cách thành phố Đà Nẵng khoảng 69km về phía tây nam. Năm 1999, cụm di tích này được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Đây từng là nơi hành lễ, thờ cúng thánh thần của các vương triều Champa và là nơi chôn cất các vị vua, thầy tu nhiều quyền lực.

Quần thể đền đài và tháp ở Mỹ Sơn có lẽ được bắt đầu hình thành từ thế kỷ IV và tiếp tục xây dựng thêm suốt nhiều thế kỷ sau đó. Khu di tích gồm nhiều cụm tháp, bố cục mỗi cụm tháp đều có một tháp chính (kalan) ở giữa với các đền đài và tháp phụ bao quanh.

Khu di tích Champa ở Mỹ Sơn đã bị lãng quên nhiều thế kỷ, đến năm 1885 mới được phát hiện và mười năm sau đó mới có những cuộc nghiên cứu về khu di tích này. Các tòa tháp ở Mỹ Sơn được xây dựng theo nhiều kiểu dáng kiến trúc Champa theo từng thời kỳ; từ những kiểu cổ đại hay kiểu Mỹ Sơn, kiểu Hòa Lai, kiểu Đồng Dương và kiểu Bình Định.

Nhiều tháp có kiến trúc cầu kỳ, hoa mỹ với tượng các vị thần và được trang trí với nhiều kiểu hoa văn. Phần lớn những kiến trúc này hiện nay đã bị tàn phá, sụp đổ, nhưng vẫn còn sót lại những tháp có tường phủ đầy rêu phong, cây cỏ mọc đầy và tượng nữ thần Silva. Một số tượng đã bị đục lấy mất đầu; một số tượng được ráp phần đầu mới thay vào.

Phần lớn các tháp có mái hình chóp, biểu tượng của đỉnh Meru thần thánh, nơi cư ngụ của các vị thần Hindu. Nhưng một số tháp có mái hình thuyền. Trong ảnh, một tòa tháp có mái hình thuyền còn khá nguyên vẹn.

Dù bị tàn phá nặng nề bởi thời gian và chiến tranh, di tích Mỹ Sơn vẫn còn dấu vết nền móng của 70 tòa tháp; trong đó có khoảng 20 tháp còn nhận ra phần nào hình dạng kiến trúc của nó. Có những tháp đã mất phần chóp mái, chỉ còn lại cửa và vách gạch với cây cỏ rêu xanh bám quanh.

Cụm tháp A hầu như không còn gì nguyên vẹn, nay chỉ còn những đống gạch và cột đá nằm chơ vơ. Theo tài liệu ghi chép thì cụm tháp A trước đây, có 6 ngôi đền nhỏ bao quanh tháp chính, thờ các vị thần và các tháp phụ cũng khá lớn nằm xa tháp chính hơn.

Nằm cạnh cụm tháp A hoang phế là cụm tháp B hiện nằm ở vị trí trung tâm
của khu di tích mở cửa cho du khách tham quan.
 

Khu vực trung tâm cụm di tích bao bọc chung quanh là những tòa tháp,
hiện còn lại những bục đá giống như là nơi hành lễ của người Chăm khi xưa.

Thần Shiva - vị thần hủy diệt và sinh sôi - thường được thờ cúng dưới hình thức Shiva linga. Vị thần này thường được thể hiện bằng hình ảnh và tượng đang nhập thiền hoặc múa điệu Tandava. Trong ảnh là một linga có kích thước khá lớn.

Trong ảnh này, hình tượng linga và yoni dính vào nhau. Nơi đây theo truyền thuyết những khi làm lể cúng bái. Nước được lấy từ dòng suối thiên sau khi dâng lên thánh thần sẽ được đổ lên linga và chảy vào yoni, sau đó theo đường rãnh nước sẽ thắm sâu vào lòng đất… và họ tin rằng như vậy làm cho con người vạn vật sinh sôi nẩy nở.

Ở một khoảng trống giữa hai tòa tháp lớn, người ta lợp lại mái che làm nơi trưng bày những hiện vật thu nhặ được trong khu di tích. Một bên vách tháp còn để nguyên gạch loang lổ, vách tháp bên kia được trát lại và sơn trắng.

Hiện nay, việc tu bổ, phục chế vẫn đang được tiến hành tại các cụm tháp E, F... Trong ảnh, cụm tháp F chỉ là đống gạch đổ nát đang được che chắn để thi công.

Hãy chia sẻ hình ảnh du lịch của bạn tại địa chỉ banbientap@baotangtonducthang.com.vn để Ban biên tập baotangtonducthang.com đăng tải lên Cổng thông tin Sổ tay du lịch và khám phá cho đông đảo bạn đọc được tham khảo và chia sẻ những cảm xúc của chính mình.

Bạn đang xem bản tin Phế tích Mỹ Sơn
từ Cồng thông tin Sổ tay du lịch và khám phá – baotangtonducthang.com
Theo: Huỳnh Nam / TBKTSG Online