STDLO - Từ xa xưa, phụ nữ làng Ẻn thuộc xã Vũ Yển huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ đã nổi tiếng khắp vùng về tài nghệ chế biến các món ẩm thực trong cỗ cưới, cỗ khao, cỗ tết... Hầu như con gái làng Ẻn ai cũng biết làm các loại bánh, mứt kẹo như: bánh gai, bánh tẻ, bánh nẳng, bánh su sê, mận cộng, chè lam, chè kho, kẹo hồng, kẹo lạc, bỏng phổng...

Tuy nhiên, điều khiến cho nhiều bà mẹ ở các làng khác phải cất công tìm đến làng Ẻn để chọn  vợ cho con trai mình lại được bắt nguồn từ sự nổi tiếng của một món ăn không thể thiếu trong ngày tết, đó là bánh đúc bột lọc này trong mâm cỗ mừng xuân, coi như chưa phải cỗ tết Vũ Yển.
 
Thực ra, bánh đúc là thứ bánh thông thường dễ làm, có thể dùng ăn hàng ngày thay cho cơm tẻ, làng xã nào ở đất Tổ cũng có, chợ làng quê nào cũng rất sẵn. Nhưng bánh đúc bột lọc làng Ẻn có sự đặc trưng riêng biệt, công phu, chỉ được làm trong ngày tết để cúng gia tiên. Để có đĩa bánh đúc ngon, các bà, các chị phải chuẩn bị cả tháng trước tết.

Theo kinh nghiệm dân dã từ đời ông cha truyền lại, ngay từ đầu tháng Chạp đã phải tìm các loại vỏ cây vung vang, vỏ trẩu, vỏ sở, vỏ lạc, xơ vừng, quả thừng mực đem phơi nắng cho khô giòn, rồi cất vào túi kín, mỗi loại một kilôgram. Khoảng trước tết mươi ngày, đốt các nguyên liệu kia thành tro than, cho vào vại hòa trong nước lã. Lấy một lượng vôi củ vừa phải, cho vào nước khuấy đều rồi để lắng dần, gạn lấy nước trong bên trên, gọi là nước nẳng. Thứ nước này sẽ có tác dụng làm cho bánh trong suốt và có độ giòn. Chọn loại gạo tẻ ngon, ngâm một đêm, sáng hôm sau gạn sạch nước và tráng lại bằng nước khác để bánh không bị chua. Để nghiền thành bột có độ nhỏ mịn, các bà các chị phải xay gạo bằng cối đá, bột được rồi còn phải rây kĩ đến khi không còn cấn, sạn mới đem ngâm vào nước nẳng một ngày đêm. Bột lắng, gạn nước nẳng ra đổ nước sạch vào, tiếp tục ngâm khoảng một tuần, cứ mỗi sáng sớm trước khi mặt trời chiếu nắng thì thay nước, vì có ánh sáng, khí hậu nóng, bột dễ nồng và chua. Cách thay nước cũng cần sự cẩn thận, dùng tay bóp bột cho tan ra khoắng đều rồi gạn lọc, lọc đi lọc lại đến khi không còn một vệt bẩn, một hạt sạn là bột đã đạt yêu cầu.
 
Ngày tết làm cỗ cúng gia tiên, mừng xuân mới, người quấy bánh đúc phải là các mẹ, các chị có kinh nghiệm và khéo léo nhất trong nhà. Trước khi quấy thật, phải quấy thử, cho bột vào cái soong nhỏ hòa thêm chút nước lã, đun nhỏ lửa, khoắng đều đến khi bột chín trong, xem chất lượng bánh, rút kinh nghiệm các thao tác, cách pha chế nước, độ lửa... chuẩn bị cho mẻ bánh chính thức.

Tùy độ bột nhiều, ít mà dùng đồ quấy to hay nhỏ. Thông thường dùng nồi đồng, sanh đồng miệng rộng để dễ quấy.

Mẻ bánh đạt chuẩn đòi hỏi kỹ thuật tổng hợp và bàn tay khéo léo, kinh nghiệm dày dặn của người chế biến. Bột hòa với nước phải trong, tinh khiết, giữ độ lửa ở mức vừa phải; đôi tay khoắng, đảo bằng đũa cả to khi nào cần khoan thai, khi nào cần nhanh tay, khi nào phải bắt chéo mau lẹ để bánh không bị cháy, không bị vón cục... rồi nhìn màu trắng trong suốt của bánh, bắt thử sợi bột trên đầu đũa cả để biết khi nào bánh chính đúng độ.

Khi bánh chín rồi, múc từng muôi nhỏ vào đĩa. Những nhà giàu thường chọn đĩa có hoa văn đẹp, nhiều sắc màu để bày bánh. Sau tuần cúng gia tiên, khi hạ mâm lễ cúng xuống, lúc đó bánh đã nguội, lấy tay lật ngược nhẹ mặt kia của bánh lên làm mặt chính, độ trong suốt của bánh sẽ in rõ từng nét hoa văn của chiếc đĩa đẹp như bức tranh lung linh nhìn rất mát mắt, hấp dẫn, đánh thức cả năm giác quan của người muốn thưởng thức nó.

Khâu chế biến nước chấm cũng là công đoạn rất quan trọng. Thứ bánh đúc này phải chấm với nước mắm chắt loại ngon hảo hạng màu vàng xộm, cho chút hồ tiêu, mì chính, nhỏ thêm vài giọt cà cuống. Có thể ăn bánh đúc bột lọc cùng với giò lụa, uống ly rượu nếp thì thưởng thức một lần sẽ nhớ suốt đời.

Những dòng tin khác:
>> Chợ sò Hà Thủy
>> Varanasi - cổ thành ngàn năm
>> Tour đảo Circle
>> Những thắng cảnh không thể bỏ qua ở Utrecht
>> Aisha Lounge – một sắc màu phương Đông

Hãy chia sẻ hình ảnh du lịch của bạn tại địa chỉ info@baotangtonducthang.com.vn để Ban biên tập baotangtonducthang.com đăng tải lên Cổng thông tin Sổ tay du lịch và khám phá cho đông đảo bạn đọc được tham khảo và chia sẻ những cảm xúc của chính mình.

Bạn đang xem bản tin Bánh đúc bột lọc làng Ẻn – tinh hoa ẩm thực
từ Cồng thông tin Sổ tay du lịch và khám phá – baotangtonducthang.com
baotangtonducthang.com Sưu tầm
Ảnh: internet