“Ai qua Đất Thấm, Bãi Bàn - Hỏi thăm Ông Đụng: Vú nàng lớn chưa?- Chàng hỏi thì thiếp xin thưa: Vú nàng đã lớn như chưa ai... sờ”.

>> Lễ hội Ốc xà cừ
>> Bún ốc nguội

Chỉ vì cái tên "vú nàng" đầy liên tưởng mà loài ốc này
có nguy cơ bị tuyệt chủng. Ảnh: Thái Phiên và TL

Ấn tượng trước bài vè về ốc vú nàng mà có lần anh bạn thân đọc cho nghe nên khi đặt chân lên Côn Đảo, việc đầu tiên tôi muốn làm là đi tìm loài ốc có cái tên vô cùng nghộ nghĩnh đó.

Thế nhưng, thật đáng buồn khi câu trả lời mà tôi nhận được từ những người dân Côn Đảo hôm nay là ốc vú nàng rất khó kiếm. Người ta bảo: ốc vú nàng bây giờ khan hiếm lắm và có tìm được chăng cũng chỉ là những chú ốc vú nàng nhỏ xíu, những con lớn người ta đã bắt ăn gần hết cả rồi!

Vú nàng ai nỡ… hớt đi!

Dẫu có thế nào thì trong chuyến đi này, tôi quyết định phải nhìn ra cho tận mặt loài ốc có tên gọi là vú nàng. Nghe tôi bày tỏ ý định, anh bạn mới quen, cũng là khách du lịch, giơ tay hưởng ứng. Vậy là tranh thủ lúc mọi người ra bãi, tôi và anh bạn mượn xe máy chạy dọc ven biển, chỗ nào có bãi đá nhiều thì dừng xe xuống kiếm.

Cái nắng trưa cứ gay gắt trên đầu, nỗi háo hức muốn tận mắt nhìn thấy loài ốc có cái tên ngộ nghĩnh “đầy thiếu nữ” lại càng thêm thúc giục. Theo mô tả, ốc vú nàng có thể to bằng nắm tay với hình dáng tương tự chiếc cốc hoặc nón lá úp lại, thuần nghĩa như tên gọi.

Lặn lội khắp các bãi, từ khu bãi tắm trước khách sạn Phi Yến đến bãi Lò Vôi, mỏi mắt, cũng chẳng thấy đâu một con ốc như mô tả. Một người dân địa phương thương tình đã chỉ điểm, dẫn đi, nhưng với điều kiện: “Chỉ bắt coi thôi nghen, đừng bắt nhiều để nướng vì món này đã bị cấm”.

Hoá ra, chỉ có những bãi xa, vắng vẻ, bãi đá nhiều, nơi du khách và người dân ít lui tới thì loài ốc này mới có cơ hội để lớn. Nhưng xác xuất tìm thấy một vài con ốc vú nàng to to như mô tả thì cực kỳ nhỏ.

Tại bãi bà Diên (hay còn gọi là ao Bà Diên), nơi có rất nhiều những tảng đá lấp sấp nổi lên giưã vùng triều ngập, sau một hồi tìm kiếm, chúng tôi cũng may mắn tìm được một vài con ốc vú nàng…nhỏ xíu, kích thước vỏ với chiều rộng ước chừng khoảng 3cm.

Một "em" vú nàng nhỏ xíu do tác giả tìm thấy và chụp lại tại Côn Đảo

Tâm, một người dân địa phương, tự khai tên như thế, cho biết: “Xung quanh chuyện ốc vú nàng có nhiều câu chuyện thú vị lắm. Người ta bảo, ốc vú nàng khi còn nhỏ cái xoáy đen ở trên vỏ quay lên phiá còn khi lớn thì xoáy đen đó chuyển hướng nằm phía dưới. Muốn bắt ốc vú nàng phải nhanh tay, dùng một cái dao nhỏ lèn giưã ốc vú nàng với tảng đá một cách bất ngờ và dứt khoát, nếu không thì rất khó lòng bắt được nó vì khi bị động, nó sẽ bám vào đá rất chặt”. Và điều thật kỳ lạ, trong khi nỗ lực tách những con ốc vú nàng ra khỏi đá, chúng tôi phát hiện loài ốc này bắn ra một thứ nước từ thân mình rất nhanh, như một sự phòng vệ.

Theo Tâm và những người dân sinh sống tại Côn Đảo, lý do khiến mọi người tò mò thích ăn vú nàng là vì cái tên gọi của nó đọc lên nghe hấp dẫn và xung quanh nó có khá nhiều câu chuyện thêu dệt. Người ta bảo, các ông nhậu thường chọn món này để khề khà trong các tiệc rượu và nói chuyện phiếm. Vì ví ốc vú nàng như các… thiếu nữ nên những câu chuyện của họ kéo dài “liên tu bất tận”, và họ tha hồ thả trí liên tưởng với những câu chuyện tục mà thanh, thanh mà tục…

Vậy đó, vú nàng bị hớt đi, đơn giản chỉ vì đó là…vú nàng.

Làm gì để cứu lấy?

Vú nàng là một loài nhuyễn thể, thuộc họ Patellidae, lớp chân bụng (Gastropoda) và ngành thân mềm (Mollusca). Theo các nhà khoa học, vú nàng phân bố ở các vùng biển từ miền Trung trở vào và đặc biệt có mặt rất nhiều ở Côn Đảo.

Theo một công trình nghiên cứu về ốc vú nàng ở Côn Đảo gần đây của phòng khoa học Vườn quốc gia Côn Đảo cho biết, hiện Côn Đảo có ít nhất 3 loài vú nàng phân bố. Đó là các loài: Cellana nigrolineata, Patella ulyssiponensis và loài Cellana testudinaria. Công trình nghiên cứu cũng cho biết, phổ biến ở Côn Đảo hiện nay là loài Cellana nigrolineata, tuy nhiên, đây không phải là loài có kích thước lớn nhất và loài có kích thước lớn là loài Cellana testudinaria thì đang ngày một hiếm hoi.

Ông Nguyễn Trường Giang, phó phòng giám sát các chương trình nghiên cứu về tài nguyên sinh vật biển, thuộc phòng khoa học & giáo dục môi trường của Vườn Quốc Gia Côn Đảo cho biết: “Thật ra những gì đồn đại về cái xoáy đen trên mình của ốc vú nàng thay đổi khi chúng lớn là một hiện tượng tự nhiên, có thể giải thích được. Khi phát triển thì các loài ốc thường có xu hướng phát triển theo bề ngang, đỉnh của vỏ (tức xoáy đen trên vỏ) có thể nghiêng về một phiá nào đó tùy vào trọng tâm của cơ thể. Một phát hiện mà như trên đã nói, đó là vú nàng ở Côn Đảo có ít nhất là 3 loại nên có thể mọi người nhìn lầm, từ đó dẫn đến suy diễn. Không có chuyện đỉnh vỏ của ốc vú nàng di chuyển lên hay xuống, lại càng không có chuyện vú nàng khi nhỏ có màu đen, lớn lên hoá bạc trắng”

Theo các nhà khoa học, tuổi thọ trung bình của loài ốc vú nàng là từ 3 đến năm năm và việc khoanh nuôi chúng trong môi trường tự nhiên chẳng có những kết quả khả quan. Công trình “Nghiên cứu thực nghiệm khoanh nuôi phục hồi các loài ốc vú nàng tại Côn Đảo” do các chuyên viên phòng khoa học & giáo dục môi trường thuộc Vườn quốc gia Côn Đảo thực hiện cho thấy, mật độ ốc vú nàng trước và sau khi khoanh vùng nuôi thả chẳng chênh nhau là mấy.

Ông Nguyễn Trường Giang cũng cho biết, hiện thời, để bảo tồn và phát huy sản vật ốc vú nàng ở Côn Đảo, không cách nào khác, ngoài quyết định ngăn cấm đánh bắt, vận chuyển các loại vú nàng mà các cấp chính quyền địa phương huyện Côn Đảo đã ban hành thì việc tuyên truyền giáo dục – nâng cao ý thức cộng đồng, giúp mọi người nhận thức đúng đắn về vai trò và tầm quan trọng của việc bảo vệ ốc vú nàng tránh chảy máu sản vật là rất cần thiết.

Vào bếp cùng sotaydulich với món Ốc Vú nàng hấp hành gừng !

Hãy chia sẻ hình ảnh du lịch của bạn tại địa chỉ info@baotangtonducthang.com.vn để Ban biên tập baotangtonducthang.com đăng tải lên Cổng thông tin Sổ tay du lịch và khám phá cho đông đảo bạn đọc được tham khảo và chia sẻ những cảm xúc của chính mình.

Bạn đang xem bản tin Mỏi mắt tìm... vú nàng
từ Cồng thông tin Sổ tay du lịch và khám phá – baotangtonducthang.com
Theo: Hàm tiếu tử / zing.vn